Osiągnięcie oraz utrzymanie prawidłowej masy ciała nie jest niczym prostym. Na szczęście, pierwszy krok do zdobycia tego celu jest znacznie prostszym dzięki kalkulatorom. Dają one informację między innymi na temat aktualnej oraz pożądanej wagi. Jakie są negatywne skutki nieprawidłowej masy ciała i jak można obliczyć optimum? Przeczytaj poniższy artykuł, by się tego dowiedzieć?

Nadwaga, otyłość, niedowaga – dlaczego nieprawidłowa masa ciała jest szkodliwa dla organizmu?

Czym jest nadwaga bądź otyłość? Nie trzeba przytaczać tu obszernych, książkowych definicji, ponieważ zapewne dobrze sprawę z tego, co kryje się pod tymi pojęciami. Nadwaga (otyłość) to po prostu sytuacja, w której w organizmie człowieka zalegają zbyt duże ilości tkanki (masy) tłuszczowej. Przykładowe negatywne skutki zbyt dużej masy to między innymi:

• choroby wieńcowe oraz układu krążenia (układu sercowo-naczyniowego, w tym np. zwiększone ryzyko zawału),
• nowotwory,
• przedłużające się zapalne (dna moczanowa) bądź nawet zwyrodnienia stawów, które są obciążone zbyt dużą ilością tłuszczu,
• inne schorzenia dotykające wątrobę czy układ oddechowy,
• powikłania podczas innych chorób, w tym np. COVID (jak wiadomo choroby współistniejące w połączeniu z koronawirusem to wysokie ryzyko śmierci).

Zjawisko to jest o tyle groźne, że w dwudziestym pierwszym wieku coraz większy odsetek społeczeństw Polski oraz innych zachodnich krajów cierpi właśnie na nadwagę lub otyłość.

Oczywiście, taka sytuacja nie oznacza jeszcze, że stan odwrotny, czyli niedowaga, nie powoduje negatywnych konsekwencji. Wręcz przeciwnie, niedowaga może prowadzić do takich problemów jak na przykład: osteoporoza, ogólne osłabienie organizmu, spowolnienie procesu gojenia się ran, a nawet apatia i depresja.

Jaka jest optymalna masa ciała?

Oczywiście nie ma na to pytanie jednej uniwersalnej odpowiedzi. To, jaka powinna być optymalna masa ciała, jest uzależnione między innymi od takich czynników jak:

• wiek,
• wzrost
• płeć,
• tryb życia (zasadniczo, osoby prowadzące aktywny tryb życia oraz podejmujące wysiłek fizyczny potrzebują o kilkanaście procent kalorii więcej).

Jakie są główne przyczyny otyłości?

Przyczyny otyłości mogą być różne. Przede wszystkim, przyczynia się do tego niewłaściwy tryb życia, czyli zbyt mało aktywności fizycznej przy jednoczesnym spożywaniu posiłków zawierających wysoką wartość energetyczną. Taki stan jest określany jako dodatni bilans energetyczny (kaloryczny). Przeciwna sytuacja polega na zużywaniu w danym okresie większych ilości energii w porównaniu z wartością energetyczną posiłków. Ujemny bilans energetyczny to prosta droga do niedowagi. To właśnie dlatego powinno się dążyć do stanu optymalnego, czyli neutralnego bilansu energetycznego (jest on określany także jako zerowy bilans kaloryczny).

Aby móc osiągnąć ten cel, należy obliczyć dzienne zapotrzebowanie kaloryczne, czyli ilość energii niezbędnej do działania przy danym wieku, płci, masie ciała, wzroście oraz trybie życia.

Jak obliczyć prawidłową masę ciała?

Jednym z popularnych sposobów na obliczenie, czy nasza masa ciała jest optymalna, czy też doszło do niepożądanych stanów (niedowagi lub nadwagi), jest tzw. kalkulator BMI. Do jego obliczenia wykorzystuje się następujące informacje:

• masa ciała w kg,
• wzrost w cm,
• płeć,

zaś wskaźnik BMI oblicza się według następującego wzoru: masa ciała/wzrost*2. Następnie, uzyskany wynik porównuje się ze specjalną tabelą. Zasadniczo, poziom miernika BMI powyżej 25 to nadwaga, a powyżej 30 – otyłość.

Kalkulator WHR – stosunek talia/biodra

Przed zwalczaniem otyłości należy przede wszystkim określić jej rodzaj. Można to zrobić przy użyciu np. kalkulatora WHR. Generalnie, wyróżnia się dwie kategorie otyłości, czyli otyłość brzuszną (sylwetka typu „jabłko”) oraz otyłość pośladkowo-udową (sylwetka typu „gruszka”). Dopiero wówczas można przygotować odpowiednią dietę, program aktywności fizycznych, leki oraz suplementy. Wskaźnik WHR oblicza się następująco:

WHR = obwód talii/obwód bioder,

przy czym należy koniecznie pamiętać, że obwody podaje się w jednorodnych jednostkach (najlepiej w centymetrach).

Prawidłowa masa ciała – o czym jeszcze należy pamiętać?

Dopiero po przeanalizowaniu powyższych zmiennych możliwe jest otrzymanie przybliżonego wyniku odnośnie zalecanej masy ciała. Należy przy tym pamiętać, że informacja na temat masy ciała jest ważna, ale to nie jedyny istotny aspekt, do którego należy przywiązywać uwagę. Warto zwrócić uwagę także na to, jaki jest poziom masy tłuszczowej oraz mięśniowej w organizmie. Do tego wykorzystuje się dwa mierniki: wskaźnik masy tkankowej tłuszczowej oraz beztłuszczowej.